Kontuzje

Czym są kontuzje? Co do nich zaliczamy? Jak im zapobiegać? Czym różni się skręcenie od zwichnięcia?

Co to są kontuzje?

Kontuzja (łac. contusio) - uszkodzenie tkanek lub narządów (wewnętrznych) na skutek doznania urazu mechanicznego.

Rodzaje kontuzji:

- Otarcia
- Stłuczenia
- Skręcenia, nadwyrężenia, naciągnięcie stawów
- Zwichnięcia
- Złamania

Trochę statystyk

„Pod względem lokalizacji anatomicznej obrażeń urazowych dominują zdecydowanie uszkodzenia okolicy stawu kolanowego, których częstość, zależnie od ośrodka, sięga od 23 do 66%, z czego ponad 2/3 stanowią uszkodzenia chrząstki stawowej. Ścięgno Achillesa ulega obrażeniom w nieco ponad 14% urazów, a staw barkowy u około 12% uprawiających sport. Pozostałe obrażenia narządu ruchu obserwuje się u mniej niż 10% pacjentów.”

„Leczenia operacyjnego następstw urazów wymaga około 2/3 wszystkich poszkodowanych. Zatrważające są liczby przedstawiające odsetek trwałego inwalidztwa po urazach "sportowych". Sięgają one od 5,8% po uszkodzeniu ścięgna Achillesa, poprzez 25% w złamaniach trójkostkowych, 33% - nasady dalszej goleni, do 50% po złamaniach w stawie łokciowym i w obrębie nasady bliższej goleni. Całkowity odsetek niepełnosprawności w tej grupie pacjentów przekracza 5%.”


Otarcia

Jedne z najpowszechniejszych doznawanych ran są OTARCIA. Powstają one po zetknięciu skóry z szorstką powierzchnią, na przykład podczas upadku .Powstałe rany, często zostają zabrudzone przez kontakt z podłożem[ asfalt, beton, lub inne]. Zewnętrzne warstwy skóry ścierają się i uszkodzeniu ulegają drobne naczynia krwionośne, znajdujące się pod naskórkiem.

---

Gdy mamy do czynienia z prostymi urazami takimi jak otarcia powinniśmy oczyścić powstałą ranę i zabezpieczyć przed działaniem czynników zewnętrznych poprzez nałożenie plastra, lub zrobienie opatrunku z gazy [zaleca się stosować okłady z jodyny, która niszczy komórki bakteryjne i zapewnia antyseptyczne środowisko, chroniące przed zakażeniami.

Stłuczenia

Stłuczeniom ulegają tkanki miękkie takie jak warstwa podskórna i mięśnie. Na skutek działania dużej siły- na przykład podczas upadku- dochodzi do uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych. Zazwyczaj pojawia się wtedy krwiak i obrzęk. Uderzenie działa również na układ nerwowy, co powoduje ból w miejscu urazu.

Kilka słów o krwiakach

Potocznie zwany „siniak”, powstaje podczas rozkładu hemoglobiny zawartej we krwi. W trakcie rozkładu widać jak miejsce urazu zmienia kolor od ciemnogranatowego, poprzez brązowo-zielonego do żółtego.

---

Aby zminimalizować ból, należy jak najszybciej położyć na miejsce urazu zimny okład. Warto również stosować okłady z altacetu i maści przeciwbólowe [Fastum Gel, Ketoprom Gel, Altix]

Skręcenia, nadwyrężenia, naciągnięcia stawów

Stawy w naszym ciele, są jak zawiasy, które umożliwiają nam poruszanie się. Każdy staw jest otoczony torebką stawową. Zwartość i stabilność stawów zawdzięczamy między innymi więzadłom, których uszkodzenie może prowadzić do poważnych problemów i długiej rehabilitacji. W wyniku podziałania siły skrętnej na staw może dojść do naciągnięcia, naderwania, bądź zerwania systemu torebkowo-więzadłowego.

---

Kiedy dojdzie do skręcenia, należy pamiętać aby zdjąć z urażonej kończyny obuwie, zegarek itd., żeby nie doprowadzić do zaburzeń krążenia, które potęgują nasilenie obrzęku. Powinniśmy stosować okłady z lodu aby zminimalizować ból i narastanie opuchlizny.

Zwichnięcia

Są o wiele rzadziej spotykane niż skręcenia… i często z nimi mylone. Zwichnięcie to przemieszczenie powierzchni stawowych, w wyniku czego nasza kończyna staje się niestabilna. Najczęściej zwichnięciu ulegają stawy łokciowe, barkowe i drobne stawy palców. Zwichniętą kończynę układa się w jak najmniej bolesny sposób. Z takim urazem należy jak najszybciej udać się do lekarza.

Pamiętajmy, że nie powinniśmy sami dokonywać repozycji [nastawienia] zwichnięcia.

Lekarz stosuje znieczulenie [aby minął ból i mięśnie były rozluźnione]… w niektórych, ciężkich przypadkach stosowana jest narkoza [złamania i zwichnięcia]… dlatego osobie z takim urazem nie powinno podawać się nic do jedzenia/picia, aby narkozę można było zastosować jak najszybciej.

Złamania

Gdy w wyniku upadku, lub przeciążeniu dochodzi do złamania [lub pęknięcia] kości, powinniśmy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. W miejscu urazu odczuwalny jest silny ból. W zależności od rodzaju złamania stosuje się leczenie zachowawcze - w gipsie albo operacyjne. Okres pełnego powrotu do zdrowia wynosi 2-12 miesięcy, wszystko zależy od typu urazu.

Rodzaje złamań:

złamania otwarte- przerwanie ciągłości kości oraz ciągłości tkanki podskórnej i skóry; często na zewnątrz przez ranę wydostają się
fragmenty kostne.

złamania zamknięte- przerwanie ciągłości kości. Uszkodzeniu mogą ulec sąsiednie tkanki, jak nerwy, mięśnie, naczynia krwionośne; skóra nie ulega przerwaniu, uszkodzeniu.

Wiadomo, że przy złamaniach, niezbędna jest jak najszybsza pomoc lekarska. Jednak świadkowie zdarzenia mogą mieć wielki wpływ na poprawienie stanu poszkodowanego od razu po doznaniu kontuzji. Co należy robić?

W ramach pierwszej pomocy trzeba unieruchomić dwa sąsiadujące ze złamaniem stawy (np. w przypadku złamania piszczelu, unieruchomić należy kostkę i kolano). Kiedy nie mamy nic pod ręką, wówczas można złamaną nogę owinąć bandażem z nogą zdrową. Gdy dojdzie do złamania otwartego, kiedy złamana kość przebiła skórę, wówczas trzeba wezwać pogotowie ratunkowe.

Jak zapobiegać kontuzjom?

Niektórym urazom ulegamy mimowolnie [np. podczas wypadku], ale w większości przypadków możemy zabezpieczyć się przed kontuzjami. Przed treningiem powinniśmy rozgrzać mięśnie, ścięgna i stawy. W czasie treningu powinniśmy kierować się rozwagą [nie przypływem sił, adrenaliny itd.]. Zawsze dobrze jest sprawdzić, czy na danej miejscówce nie ma szkła, lub czegokolwiek [niezależnie od tego ile razy ćwiczyliśmy w danym miejscu], co mogłoby spowodować urazy.

Kilka słów o kręgosłupie

Kręgosłup jest jak wieża z klocków… Kiedy klocki będą niedbale ułożone, powstaje większe ryzyko zawalenia się tej konstrukcji. Tak samo jest z kręgosłupem, gdy nie dbamy o jego właściwą pozycję, kaleczymy całe nasze ciało.

Kręgosłup zbudowany jest z 33 kręgów. Są one od siebie oddzielone krążkami międzykręgowymi, których część obwodowa jest zbudowana z elastycznej i bardzo wytrzymałej tkanki włóknistej[ pierścień włóknisty]. W środku każdego kręgu znajduje się tkanka miękka, zwana jądrem miażdżystym. Wytrzymałość i stabilność kręgosłupa jest ściśle uzależniona od mięśni i więzadeł. Krążki kręgosłupa umożliwiają ruch, zgięcie i wyprost. Mięśnie tułowia utrzymują prawidłową postawę naszego ciała… gdy siła mięśni jest osłabiona, dochodzi do obciążenia więzadeł co może być początkiem wielu zmian prowadzących do utrwalenia wad postawy i dyskopatii.

Najlepszym sposobem na utrzymanie kręgosłupa w dobrej pozycji są ćwiczenia brzucha i grzbietu. Musimy zawsze pamiętać o aktywności ruchowej. Jeśli chodzi o trening siłowy-najlepiej ćwiczyć tak, aby nasze tętno w czasie treningu wynosiło co najmniej 120 uderzeń na minutę. Trening powinien trwać nie mniej niż 30 min, z uwzględnieniem krótkich przerw na odpoczynek między poszczególnymi ćwiczeniami.

PRICE - jak postępować z kontuzjami

PRICE to ogólnie znana i stosowana metoda postępowania ze świeżymi kontuzjami stawów i ścięgien. W przypadku wspinaczy są to kontuzje najczęściej dotyczące palców.

P - protection (ochrona, zabezpieczenie)
Uszkodzoną część ciała usztywniamy, lub jakkolwiek inaczej zabezpieczamy przed niepotrzebnymi w tym momencie ruchami...

R - rest (odciążenie, odpoczynek)
Przestajemy używać uszkodzoną część ciała...

I - ice (ochładzanie)
Klucz do sukcesu w szybkim wyleczeniu kontuzji. Do chłodzenia używamy zwykłego lodu (dużo lepszy nisz maści chłodzące). Okłady z lodu stosujemy bezpośrednio na uszkodzone miejsce zabezpieczone np. bandażem. Nie stosujemy na gołą skórę.
Chłodzimy w następujący sposób:
1 dzień - chłodzenie 1/2h, przerwa 1 1/2h,
2 dzień - chłodzenie 1/2h, przerwa 3 1/2h,
3 dzień - chłodzenie 1/2h, przerwa 5 1/2h;
Z reguły tyle starcza aby zeszła opuchlizna i ryzyko powikłań (zapaleń) odeszło w zapomnienie
Dodatkowo możemy stosować maści przeciwzapalne i altacet.

Coraz częściej stosowanym środkiem chłodzącym staje się 'lód w sprayu', który szybko uśmierza ból i jest ogólnie dostępny w aptece. Oto kilka z nich:

Altacet ICE

Wskazania:
Urazy i mikrourazy tkanek miękkich i stawów.

Działanie:
Preparat posiada właściwości chłodzące, przeciwbólowe, pielęgnacyjne i nawilżające. Dzięki zawartości mentolu chłodzi i znieczula miejsce kontuzji, zapobiega powstaniu krwiaków i obrzęków.

Active Ice

Stosuje się:
- podczas leczenia bolesnych urazów takich jak kontuzje, zwichnięcia, stłuczenia
- przy niebakteryjnych stanach zapalnych układu ruchowego takich jak naciagnięcia, nadmierne obciążenie stawów i scięgien, "łokieć tenisisty"
- profilaktynie czy obrzękach i siniakach
- jako miejscowy środek przeciwbólowy

C - compression (ucisk)
Potrzebny aby nie dochodziło do przekrwienia uszkodzonego miejsca. Bandażujemy zawsze w stronę serca, czyli np. palec od dołu do dłoni bandażem elastycznym.

E - elevation (uniesienie)
Również wspomaga odpłynięcie krwi z uszkodzonego miejsca - rękę warto potrzymać przez pierwsze 3 dni na temblaku.
…

Maści

Pamiętajmy, że maści, popularnie stosowane przy kontuzjach działają tylko wtedy kiedy kontuzja jest blisko powierzchni skóry. W przeciwnym wypadku wiele nam nie pomoże.

Ben-Gay
Balsam Sportowy i Maść przeciwbólowa

Ben Gay ® Balsam Sportowy (Salicylan Matylu 280 mg, Mentol 100 mg) Ben Gay ® Maść Przeciwbólowa (Salicylan Matylu 150 mg, Mentol 100 mg) Efekt masażu, który przynosi długotrwałą ulgę w bólu.

Venoruton gel

Wskazania: bóle i obrzęki wywołane niewydolnością krążenia żylnego, uczucie ciężkości nóg, skurcze oraz mrowienie mięśni, zaburzenia czucia, skręcenia, nadwyrężenia i kontuzje mięśni.

Fastum Gel

Lek przeciwzapalny i przeciwbólowy. Do użytku zewnętrznego. Nakładać 3-5 cm żelu, delikatnie wmasowując. Substancja czynna: ketoprofen. 1g żelu zawiera 25 mg ketoprofenu oraz substancje pomocnicze.

Ketoprom Gel

Skład 1 g żelu zawiera substancję czynną: ketoprofen 25 mg

Co to jest Ketoprom żel i w jakim celu się go stosuje: Ketoprofen w postaci żelu 25 mg/g jest niesteroidowym lekiem o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, Ketoprofen w postaci żelu jest stosowany miejscowo na skórę w: bólach pourazowych mięśni i stawów, zapaleniu ścięgien.

Naproxen Gel

Żel przeciwbólowy i przeciwzapalny. Do stosowania miejscowo na skórę.

Naproxen jest preparatem do użytku zewnętrznego w formie żelu, barwy białej, o zapachu mentolu.

W skład preparatu wchodzi substancja czynna - Naproxen w ilości 100 mg/g, należący do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).

Co to są niesteroidowe leki przeciwzapalne?

Są to leki, których działanie polega na hamowaniu cyklooksygenazy prostaglandynowej (więcej info poniżej...). Są nazywane niesteroidowymi z tego względu, że mają strukturę odmienną od innych leków mających właściwości przeciwzapalne [np. aspiryna, czyli kwas acetylosalicylowy].

Preparat w postaci żelu dobrze się wchłania, a substancja czynna - Naproxen - przenika przez skórę do miejsca objętego schorzeniem, działając przeciwbólowo i przeciwzapalnie. W rezultacie następuje zmniejszenie bólu i obrzęku oraz powrót sprawności ruchowej. Preparat wywołuje na skórze przyjemne uczucie chłodu i nie brudzi odzieży.

Wskazania do stosowania: ból mięśni i stawów po urazach (stłuczenia, zwichnięcia, naderwania itp.), zwyrodnienia stawów.


Olfen Gel

Wskazania: Bóle pochodzenia reumatycznego: stawów, mięśni, ścięgien, bóle pourazowe wskutek: stłuczeń, naderwań, zwichnięć.

Febrofen

Wskazania:
Bóle pourazowe mięśni i stawów, zapalenie ścięgien.

Działanie:

Febrofen żel jest preparatem do stosowania miejscowego. Zawarta w nim substancja czynna ketoprofen należy do grupy niesteroidowych leków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Działa poprzez hamowanie enzymów cyklooksygenazy-1 i cyklooksygenazy-2 w wyniku czego dochodzi do zmniejszenia stężenia prostaglandyn. Jest dobrze wchłaniany przez nieuszkodzoną skórę.

Teraz kilka wyjaśnień [czyli "z polskiego na nasze"]

Co to jest cyklooksygenaza?

Krótko mówiąc, jest to enzym, który przyśpiesza przemiany fosfolipidów [Fosfolipidy stanowią istotny składnik budowy błony komórkowej... glicerol, kwasy tłuszczowe, kwas fosforowy...]

W wyniku tych przemian [tu już nie będę się rozpisywał o prostacyklinie i innych] powstaje opuchlizna, zmniejsza się ciśnienie krwi, powoduje napięcie mięśni i wiele innych typowych objawów widocznych w kontuzjach...

Febrofen hamuje te enzymy, a co za tym idzie... pomaga złagodzić wyżej wymienione dolegliwości.

Wchłonięta część ketoprofenu wiąże się z białkami osocza krwi w około 99 %. Lek metabolizowany jest w wątrobie. Około 80% podanej dawki wydalane jest z moczem w postaci metabolitów, mniej niż 10 % wydalane jest w postaci niezmienionej. Nie wykazuje tendencji do kumulacji w ustroju.

O co chodzi?

Febrofen bardzo dobrze się wchłania i nie "gromadzi się" w naszym organizmie, tylko zostaje wydalany razem z moczem.

---

Kontuzje są zmorą każdego człowieka. Nikt z nas nie chce ulegać urazom, dlatego pamiętajmy, aby w maksymalny sposób przygotować nasze ciało do wysiłku fizycznego.


------
Autor: "Pashed"
Źródło: www.le.parkour.pl
Wróć